Z cała pewnością jedną z najpiękniejszych – o ile nie najpiękniejszą – świątynią prawosławną, jest Sobór Wasyla Błogosławionego zwany również Soborem Opieki Matki Bożej w Fosie. Jest to jednocześnie chyba najcharakterystyczniejszy symbol Moskwy, o ile nie całej Rosji. Bajecznie kolorowe kopuły budowli, są znane chyba każdemu, jednak postanowiliśmy w kilku akapitach przybliżyć historię i architekturę tej wyjątkowej świątyni.
Sobór znajduje się w Moskwie na Placu Czerwonym, w jego południowo – wschodniej części. Niedaleko świątyni znajduje się Kreml Moskiewski. Zaczęła powstawać w XVI w. na miejscu znajdującej się tu wcześniej Cerkwi Trójcy Świętej. Budowa rozpoczęła się w 1555 r i trwała 6 lat. Prace rozpoczęły się na rozkaz cara Iwana Groźnego. Świątynia miała upamiętniać wygraną wojnę z kazańskimi Tatarami. Do tamtej pory w Moskwie powstało 7 świątyni, każda z nich symbolizowała inne zwycięstwo nad Tatarami. Kolejną, tym razem murowaną, miała być opisywana przez nas świątynia. Autorstwo przypisuje się pochodzącemu z Pskowa Postnikowi Jakowlewowi. Legenda głosi, że po wzniesieniu budowli, został on pozbawiony wzroku przez cara, aby już nigdy nie zbudował nic równie pięknego. Nie wiadomo ile w tej legendzie jest prawdy, ponieważ prawdopodobnie Postnik brał udział w budowie Kremla Kazańskiego. Niektóre źródła mówią, że uszkodzony wzrok nie przeszkadzał mu w pracy. A może to wszystko tylko „romantyczna”, mająca niewiele wspólnego z prawdą opowieść, mająca podkreślić wyjątkowość i piękno Soboru? Jak wspomnieliśmy wcześniej, oficjalnie świątynia poświęcona jest Opiece Matki Bożej- takie bowiem święto, przypadało w okresie oblężenia Kazania przez cara. Obecnie używa się nazwy Sobór Wasyla Błogosławionego, z powodu spoczywania w świątyni szczątków mnicha Wasyla.
Niektórzy historycy sztuki twierdzą, że w budowie świątyni brali udział włoscy architekci, przemycając styl Odrodzenia i łącząc go z typowo słowiańskim stylem budowania cerkwi. Oglądając włoskie dzieła i porównując je z wyglądem Soboru, ta teza wydaje się całkiem prawdopodobna. Wydawać by się mogło, że cały kompleks świątynny to jeden wielki chaos. Nic bardziej mylnego. W jego skład wchodziło niegdyś osiem cerkwi. Cztery duże są zbudowane na planie ośmioboku, cztery mniejsze- na planie kwadratu, wszystkie otaczają centralnie usytuowaną wieżę. Jednak pod koniec XVI w dodano dziewiątą kopułę, która zaburzyła nieco symetrię całości. Wszystkie cerkwie, są w środku połączone wspólnym korytarzem obwodowym. Każda z nich ma swoją nazwę, a nazwy te są następujące: Troicka, Grzegorza Ormiańskiego, Nikołaja Welikoreckogo, Warłaama Churyckiego, Wejścia do Jeruzalem, Aleksandra Świrskiego, Cypriana i Justyna oraz Trzech Świętych Hierarchów. Jak już wspomnieliśmy, upamiętniają one osiem dni walki pod Kazaniem, a konkretnie ośmiu patronów i świąt, przypadających w te dni. Wszystkie cerkwie przykryte są bajkowymi, „cebulowymi” kopułami. Pierwotnie były jednolicie pokryte złotem, obecnie błyszczą feerią barw.
Każda kopuła jest wyjątkowa i niepowtarzalna, zarówno pod względem kształtu jak i kolorystyki. Jak wspomnieliśmy, wszystkie cerkwie, połączone są wewnętrznym korytarzem. Oprócz niego, wewnątrz znajdziemy labirynty, przejścia między poziomami i kaplicami, wąskie schodki i łuki. Wnętrze jest bogato zdobione w kolorowe wzory geometryczne. Oprócz tego możemy wewnątrz oglądać imponujący ikonostas.
W 1929 roku oficjalnie zamknięto Sobór oraz zdjęto jego dzwony. Świątynię przekształcono w Muzeum Historii, w którego zbiorach znajduje się aż 19 dzwonów, oraz oryginalna kolekcja broni z czasów Iwana Groźnego. Katedra stała się częścią Moskiewskiego Kremla i tym samym wpisana na Listę światowego dziedzictwa UNESCO w 1990 r. Obecnie obiekt można zwiedzać w tygodniu od godziny 11:00 do 18:00 z wyłączeniem wtorków i każdego pierwszego poniedziałku miesiąca. Bilet wstępu kosztuje ok 3 $.
Bielsko-Białą i Moskwę, dzieli ok 1650 km. Jest to spory odcinek drogi, jednak warto odwiedzić Moskwę. Choćby tylko po to, aby zobaczyć bajkowy Sobór Błogosławionego Wasyla czy rozpocząć naukę języka rosyjskiego.
